Ngay sau khi báo chí đăng tin Cơ quan ANĐT Bộ Công an ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Bộ Giáo dục và Đào tạo vào tối 10/6, thầy Đinh Đức Hiền, giáo viên Sinh học tại Hà Nội bày tỏ: “Sự thật đã được sáng tỏ rồi, cuối cùng tôi cũng đã được thanh minh rồi!”.

Câu nói của Hiền tuy ngắn nhưng chất chứa rất nhiều nỗi niềm của một người đã trải qua một năm dài đấu tranh “đòi” công lý với rất nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Trong đó có cả những ẩn ức, những áp lực dồn nén mà đến thời điểm này mới hoàn toàn được giải toả.

Cách đây gần 1 năm, khi đưa ra nghi vấn bất thường về đề thi môn Sinh học tại kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 ra công luận, mặc dù đã xác định rõ điều này sẽ tạo phản ứng trái chiều từ dư luận, song thầy Đinh Đức Hiền không nghĩ nó lại mạnh đến như vậy. Bên cạnh việc được rất nhiều các thầy cô giáo, học sinh ủng hộ, thậm chí cùng vào cuộc để nghiên cứu, phân tích tìm ra sự trùng lặp bất thường của đề thi chính thức với đề ôn tập của thầy Phan Khắc Nghệ, Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hà Tĩnh thì thầy Hiền cũng bị “tấn công” dữ dội trên mạng xã hội với những lời lẽ xúc phạm cá nhân và gia đình. Tại thời điểm đó, có những lúc thầy Hiền đã nghĩ đến việc “bỏ cuộc” để được yên bình, tuy nhiên với sự động viên, sát cánh của bạn bè, đồng nghiệp trên cả nước đã giúp thầy có thêm động lực, niềm tin để đi tiếp.

Thầy Đinh Đức Hiền, giáo viên Sinh học tại hệ thống giáo dục HOCMAI (Hà Nội), người phát hiện những bất thường trong đề thi môn Sinh học tại kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021

Nhớ lại hành trình dài 1 năm theo đuổi vụ việc, thầy Đinh Đức Hiền kể: “Ngay sau khi kết thúc kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, trên mạng xã hội râm ran về sự trúng đề. Mặc dù theo nhận định ban đầu của nhiều giáo viên, đề Sinh 2021 được đánh giá là hay, khó, độ phân hóa cao, số điểm 10 sẽ ít nhưng thực tế số điểm 10 của đợt thi này gấp hơn 4 lần so với 2020. Đặc biệt, ngay sau đó, tôi cũng đã nhận được phản ánh của một số đồng nghiệp và học sinh về hiện tượng giống nhau giữa đề thi môn Sinh và đề ôn tập của thầy Phan Khắc Nghệ (hiệu phó Trường THPT chuyên Hà Tĩnh), kèm theo đó là tài liệu đề, các video livestream trên Facebook thầy Nghệ. Tôi tiến hành đối sánh sơ bộ các tài liệu của thầy Nghệ và đề thi chính thức, kết quả sự tương đồng rất cao, lên tới 32/40 câu hỏi”.

Sau khi nghiên cứu một cách khá kỹ lưỡng những dữ liệu mà mình có, thầy Đinh Đức Hiền đã gửi tâm thư cùng tài liệu vào email của Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đề nghị lập hội đồng đối sánh, trả lời dư luận sự trùng hợp là ngẫu nhiên hay có vấn đề khác. Tại thời điểm đó, lãnh đạo Cục Quản lý chất lượng đã có phản hồi đã nắm được sự việc và đang cùng cơ quan chức năng xác minh. Sau đó một thời gian, vào khoảng tháng 11/2021, thầy Hiền tiếp tục gửi email cho Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn và gửi tin nhắn đến một số đại biểu Quốc hội đề nghị chất vấn nội dung này tại kỳ họp Quốc hội thứ 2 khóa XV. Sau kỳ họp, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn có trả lời email cho biết, vẫn đang tiến hành xác minh sự việc, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có đủ căn cứ xác minh dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Chưa thoả mãn với những câu trả lời mà mình nhận được, thầy Đinh Đức Hiền tiếp tục gửi văn bản kiến nghị đến Bộ Công an, đại biểu Quốc hội, Ủy ban Văn hóa, giáo dục, Ủy ban Xã hội, Ủy ban Pháp luật Quốc hội. Và đến tháng 1/2022, lãnh đạo Cục quản lý chất lượng có email nhờ thầy đối sánh lại tài liệu thầy Nghệ với 4 mã đề duyệt chốt môn Sinh tốt nghiệp THPT 2021 đợt 1; tháng 5/2022, thầy Hiền đã có buổi làm việc với Cơ quan an ninh điều tra, Bộ Công an để cung cấp các thông tin liên quan.

“Khi nhận được tin cơ quan điều tra của Bộ Công an khởi tố vụ án liên quan đến đề thi tốt nghiệp THPT 2021 môn Sinh học, lúc đó và ngay cả bây giờ, tôi thấy buồn vui lẫn lộn. Không buồn sao được khi phải chứng kiến đồng nghiệp, thầy cô trong ngành vướng vòng lao lý, một sự việc không ai muốn xảy ra đã xảy ra. Nhưng chúng ta không còn cách nào khác là đối diện với sự thật, đó là điều cần thiết để nền giáo dục nước nhà là học thật, thi thật, nhân tài thật. Tôi mừng vì công cuộc đấu tranh của không chỉ tôi mà của nhiều giáo viên trên cả nước cũng đã có kết quả. Công lao này không thuộc về tôi, tôi chỉ làm những điều cần làm của một nhà giáo. Và thực sự nếu không có sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan chức năng, sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, của các đại biểu Quốc hội thì vụ việc cũng sẽ khó sáng tỏ”-thầy Đinh Đức Hiền cho biết.

Là giáo viên trực tiếp dạy môn Sinh học, thầy Đinh Đức Hiền cho rằng, việc đề thi môn Sinh học tại kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021 bị lộ, lọt có thể gây ảnh hưởng rất lớn đến điểm chuẩn của khối ngành Y, Dược. Học sinh thi môn Sinh phần lớn có mục tiêu vào các trường Y, Dược, điểm chuẩn rất cao, trong khi chỉ tiêu rất ít. Đỗ được một suất học vào trường Y, Dược là hoài bão, ước mơ của bao thí sinh.

“Sai phạm liên quan đến đề thi môn Sinh học trong kỳ thi THPT năm 2021 được “đưa ra ánh sáng” cũng là một cách để đòi lại công bằng cho hàng triệu học sinh đã dày công khổ luyện trong nhiều năm để mong có thể đạt được nguyện vọng, ước mơ, hoài bão của mình. Tất nhiên, đến thời điểm này, kì thi cũng đã diễn ra một năm, các em cũng đã gần hết năm thứ nhất, việc nỗ lực của các em học sinh là thật, điểm số cũng là thật, cái sai là của người lớn, nên trên quan điểm cá nhân thì tôi nghĩ rằng khó có thể thay đổi kết quả đó. Có điều những người làm giáo dục phải lấy đó là bài học xương máu, vì chỉ cần chúng ta sai thì sẽ ảnh hưởng đến cả thế hệ tương lai đất nước sau này”- thầy Đinh Đức Hiền chia sẻ.